Miodunka ćma (Pulmonaria obscura Dumort.)
Miodunka kwitnie od marca do maja, jeszcze zanim na drzewach rozwiną się liście. W Polsce jest pospolita, występuje zwłaszcza w żyznych lasach liściastych. Lubi cień i próchnicze gleby. Osiąga wysokość do ok. 30 cm. Łodyga jest owłosiona, górna część liści również pokryta jest szorstką szczecinką. Liście są niewielkie, jajowato-lancetowate. W przeciwieństwie do miodunki plamistej, liście miodunki ćmy zazwyczaj są całkowicie pozbawione plam. Miodunka wyróżnia się spośród innych roślin zwłaszcza ze względu na swoje wielokolorowe kwitnienie. W zależności od fazy rozwoju kwiatu oraz odczynu podłoża, kwiatostan miodunki może składać się z kwiatów w odcieniach różu i fioletu. Antocyjany – barwniki szeroko rozpowszechnione w świecie roślin, w zależności od pH ulegają przemianom powodującym zmiany barwy. Kwiaty początkowo są różowe, następnie stają się fioletowe. Jak sama nazwa wskazuje miodunka jest rośliną miododajną, bogatą w nektar.
Wśród miodunek działanie lecznicze wykazują miodunka plamista (Pulmonaria officinalis L.) oraz opisywana dziś miodunka ćma (Pulmonaria obscura Dumort.).
Surowcem zielarskim jest ziele miodunki (Pulmonaria herba) pozyskiwane w okresie kwitnienia rośliny. Zawiera m.in. związki krzemu (krzemionka), związki flawonoidowe, związki śluzowe, saponiny, garbniki, kwasy organiczne, alantoinę, alkaloidy pirolizydynowe, sole mineralne.
Miodunka wykorzystywana jest zwłaszcza w przypadku chorób układu oddechowego. Znajduje zastosowanie w leczeniu gruźlicy, zapalenia płuc, pylicy, zapalenia oskrzeli, zapaleniu gardła, suchego kaszlu. Wykazuje działanie wykrztuśne, osłaniające, przeciwkaszlowe, ściągające, łagodzące, wzmacniające. Dzięki zawartości krzemionki oraz alantoiny zmniejsza stany zapalne i zwiększa odporność pęcherzyków płucnych na działanie substancji lotnych i pyłów. Związki śluzowe i saponiny pobudzają ruch nabłonka rzęskowego wyzwalając odruch wykrztuśny, ułatwiają usuwanie wydzieliny zalegającej w górnych drogach oddechowych. Garbniki zwężają nadmiernie rozszerzone włosowate naczynia krwionośne, zmniejszają stany zapalne błony śluzowej jamy ustnej i gardła, hamują rozwój drobnoustrojów.
Ziele miodunki stosuje się również w przypadku problemów z układem trawiennym w przypadku biegunek i nieżytów żołądka. Jest również środkiem moczopędnym, przeciwkamiczym, odtruwającym. Wykorzystywana jest także zewnętrznie – przyspiesza gojenie się ran na skórze oraz błonach śluzowych.
Miodunkę możemy przetwarzać na świeżo lub ususzyć. Temperatura suszenia nie powinna być wyższa niż 35°C. Prawidłowo ususzony surowiec powinien zachować naturalną barwę.
Z miodunki możemy przygotować wyciągi wodne, które w smaku są lekko ściągające i śluzowate. Odwar posłuży nam do uwolnienia związków krzemu, a macerat do uzyskania jak największej ilości związków śluzowych.
Odwar z miodunki:
1-2 łyżki rozdrobnionego ziela zalać 1 szklanką wody. Ogrzewać do wrzenia i gotować 10 min na małym ogniu pod przykryciem. Odstawić na 30 minut, następnie przecedzić. Pić w porcjach 50 ml (w ciągu dnia wypić 200-400 ml).
Macerat z miodunki:
pół szklanki świeżego zmielonego ziela zalać 2 szklankami letniej, przegotowanej wody. Odstawić na 5-6 godzin, następnie przecedzić. Pić 2 razy dziennie po 100 ml. Macerat można przechowywać w lodówce przez 2-3 dni.
Odwarem lub maceratem można przemywać również skórę (działanie przeciwzapalne, ściągające, odżywiające) oraz płukać jamę ustną i gardło.
W zalecanych dawkach przetwory z ziela miodunki nie wywierają działania szkodliwego. Jednak ze względu na zawartość alkaloidów pirolizydynowych nie zaleca się jego stosowania w okresie ciąży, karmienia piersią oraz u dzieci do 6. roku życia.
Treści zawarte na blogu potraktuj jako ciekawostkę edukacyjną.
Nie mogą one zastąpić fachowej porady u odpowiednio wyspecjalizowanego lekarza i/lub fitoterapeuty.
Henryk Różański, „Miodunka, czyli płucnik”, Medycyna dawna i współczesna, dostęp dn. 02.04.2022: https://rozanski.li/109/miodunka-czyli-plucnik/
Urszula Olejnicka, „Miodunka ćma zwana płucnikiem”, Nadleśnictwo Browsk, Lasy Państwowe, dostęp dn. 02.04.2022: https://browsk.bialystok.lasy.gov.pl/aktualnosci/-/asset_publisher/1M8a/content/miodunka-cma-zwana-plucnikiem-/pop_up
Instytut Nauk Biologicznych UMCS, „Miodunka ćma”, dostęp dn. 02.04.2022: https://www.umcs.pl/pl/miodunka-cma,22730.htm
Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Małopolskiego, „Rośliny leśne uroczysta Polichty”, dostęp dn. 02.04.2022: https://zpkwm.pl/wp-content/uploads/2018/07/Ro%C5%9Bliny-le%C5%9Bne-uroczyska-Polichty.pdf
Ewa Piątkowska, Aneta Kopeć, Teresa Leszczyńska, „Antocyjany – charakterystyka, występowanie i oddziaływanie na organizm człowieka”, Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, nr 77, tom 4, 2011, dostęp dn. 02.04.2022: https://www.pttz.org/zyw/wyd/czas/2011,%204(77)/024_035_Piatkowska.pdf
Aleksander Ożarowski, Wacław Jaroniewski, „Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie”, Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa, 1987
Edward Wawrzyniak, „Leczenie ziołami. Kompendium fitoterapii”, Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa, 1992
Mateusz Emanuel Senderski, „Prawie wszystko o ziołach i ziołolecznictwie”, Podkowa Leśna, 2017
Cookie | Duration | Description |
---|---|---|
cookielawinfo-checkbox-analytics | 11 months | This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Analytics". |
cookielawinfo-checkbox-functional | 11 months | The cookie is set by GDPR cookie consent to record the user consent for the cookies in the category "Functional". |
cookielawinfo-checkbox-necessary | 11 months | This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookies is used to store the user consent for the cookies in the category "Necessary". |
cookielawinfo-checkbox-others | 11 months | This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Other. |
cookielawinfo-checkbox-performance | 11 months | This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Performance". |
viewed_cookie_policy | 11 months | The cookie is set by the GDPR Cookie Consent plugin and is used to store whether or not user has consented to the use of cookies. It does not store any personal data. |